Gabari kelimesi dilimize Fransızcadan geçmiştir. Emlak, inşaat, trafik gibi sektörlerde oldukça yaygın kullanılan ve her bir sektörde farklı anlamlar taşıyan bir ifadedir. Emlak sektöründe yükseklik anlamına gelmektedir. Yani inşaatına başlanacak olan bir binanın, kaç katlı olacağını ifade etmek için kullanılır. Gabari sözcüğünün dahi iyi anlaşılması için emsal kavramının da iyi anlaşılması gerekmektedir. Bu iki kelime birbiri ile sürekli karıştırılmaktadır.
Emsal bir arsaya yapılacak olan inşaatın kaç metre kare olacağını ifade eder. Dolayısıyla emsal bir alan birimi olup gabari ise bir uzunluk yani yükseklik birimidir. Aynı zamanda net arsa ve işlem yapılacak arsa tanımlarının da iyi bilinmesi gerekmektedir. Trafikte ise gabari kelimesi, araçların bir köprünün altından geçmesi için gerekli yüksekliği ifade etmek için kullanılmaktadır.
Gabari hesabı yapıldıktan sonra 7.5, 9.5, 6.5 gibi bazı sonuçlar ile karşılaşılmaktadır. Gabari sonucunun tam sayı kısmının yarısı bir dairenin, tabandan tavana kadar olan yüksekliğin kaç metre olması gerektiği söylemektedir. Geriye kalan virgüllü kısım ise çatı yüksekliğini vermektedir. İnşaat sektöründe ki yönetmelik kurallarına göre çatı 0,5 olarak yapılmaktadır. Dolayısıyla sonuçlar hep 9.5 gibi sonuçlara denk gelmektedir. 9.5 gabari ifadesinin anlamı ise şu şekildedir: 0.5’lik kısım çatı yüksekliği olan ve bina boyunun toplamda 9 metre olan bir yapıyı ifade etmektedir.
Burada her katın yüksekliği de bulunabilmektedir. Tekrardan yönetmelik gereği bir dairenin boyu 3,3 metre olmalıdır. Yukarıda ki ifade de gabari 9 ise 9/3.3 sonucu bir dairenin yüksekliğidir yani taban ve tavan arası yüksekliktir. Bazı projelerde kat yüksekliği değişmektedir. Bu durumlarda ise gabarinin tam sayısı belirtilen yüksekliğe bölünmelidir. Ancak aksi belirtilmedikçe yükseklik 3.3 kabul edilir.
Gabari kaç olmalıdır? Sorusunun cevabını, inşaat yapılacak olan arsanın boyutuna göre belediyeler verir. Örneğin, bir bina inşaatının yapılması planlanan bir arsanın metre kare boyutu 500 ise emsal değeri ile çarpılarak net metre kare hesaplanır. Net metre kare inşaatın yapılması planlanan arsa olup tüm arsayı teşkil etmez. Emsal değeri genellikle yönetmelik gereği 0,5 olarak değerlendirilir. Bu şekilde hesaplama yapıldığında net arsanın 250 metre kare olduğu bulunmuş olur.
İlgili Link: Pafta Nedir?
Eğer ilgili belediyeler gabariyi 7,5 olarak kabul ettiyse o zaman 250 metre karelik alana 2 katlık bir daire yapılmalıdır. Bu apartmanda ise daireler 125 metre kare olmalıdır. Görüldüğü gibi gabariyi genellikle belediyeler veya müteahhitler tarafından arsa boyutuna göre belirlerler. Eğer yukarıda ki örnekte ki arsaya 1+0 olacak şekilde apartman yapılmak isteniyorsa o zaman gabari hesabı değişecek olup ilgili hesaplamalar sonucu gabari belirlenir.
Gabari hesabının net olarak hesaplanabilmesi için ilk olarak emsal değerinin bilinmesi gerekir. Ayrıca gabari hesabı iki farklı şekilde hesaplanmaktır. Bu hesaplamalar net gabari hesabı ve gayri gabari hesabıdır. Gayri gabari hesabı, kat sayısının, kat yüksekliğiyle (Yönetmelik gereği bu değer 3.3’dür) çarpılması ve ardından elde edilen sonucun 0,5 (kat çatı payı)’e bölünmesiyle elde edilir. Bu hesabın sonucunda sadece bina yüksekliği yani çatısız yükseklik hesaplanmış olur.
Net gabari hesabı ise şu şekilde yapılmaktadır: kat sayısının kat yüksekliğine bölünmesinin sonucu net gabariyi vermektedir. Net gabari hesabıyla elde edilen sonuç bir tam sayı olmaz. 7,5 veya 9,5 gibi sonuçlar elde edilir. Bu hesaplama hem kat yüksekliği hem de çatı yüksekliğinin aynı anda verildiği hesaplama olup genellikle projelerde bu hesaplama kullanılmaktadır. Gabari hesaplamaları en çok apartman hesaplamalarında kullanılır. Özellikle okul projelerinde gabari hesaplanmaz genellikle standart olarak okul inşaatları yapılmaktadır.
İlgili Link: Hakediş Nedir? Nasıl Yapılır?
